گزیده سخنان افلاطون

آنچه شايسته نيست به آرزو مخواه،و بدان كه انتقام خدا از بنده، به خشمِ بي رحمانه و بي حرمتي و سرزنش نبـُود،بلكه به متحول كردن و ادب كردن از فرط عشق باشد.

***

در جهان یگانه مایه نیكبختی انسان محبت است.

***

نیرومند ترین مردم كسی است كه بر خشم خود غلبه كند.

***

زینت انسان به سه چیز است علم ،محبت ،آزادی.

***

عوام ثروتمندان را محترم می دانند و خواص دانشمندان را.

***

به عقیده من تنها موضو عی كه شایسته است مغز انسان را نگران بدارد آینده فرزندان اوست و اندیشه این موضوع كه چه كار كند تا فرزندان او خوشبخت شوند ؟

***

كسی كه در ایام موفقیت و خوشی تو را ثنا گوید با آنچه در تو نیست ، البته در روز ناسازی و اقتراق هم از دروغ و بهتان در حق تو دریغ نخواهد كرد.

***

سزاوار است مرد عاقل هنگام تناول لذائذ یاد آورد تلخی دوا را و زیاد نخورد.

***

آنان كه می خواهند خوب زندگی كنند باید به حقیقت نزدیك بشوند زیرا پس از نیل به مقام حقیقت یابی است كه دست از غم و اندوه دنیا دست بر می دارند.

***

درغگو از دروغگوی دیگر در حذر است .

***

با دوست طوری رفتار كن كه به حاكم محتاج نشوی وبا دشمن طوری معامله نما كه اگر كار به محاكمه كشید ظفر تو را باشد.

***

از نزدیكی به كسی كه قادر به حفظ اسرار و رموز خود نیست پرهیز نما.

***

رقت به سه كس واجب است :

1-عاقلی كه حكم جاهلی بر او روان باشد .

2-قویی كه گرفتار ضعیفی گردد.

3-كریمی كه محتاج لئیمی باشد

***

بي صبري انسان را از هيچ رنجي نمي رهاند، بلكه درد جديدي براي از پا درآوردن شخص بوجود مي آورد.

***

از خدا چيزي مخواه كه نفعِ آن منقطع (مقطعي) بـُود،و يقين داشته باش كه همه ي مواهب از حضرت اوست،و از او نعمت هاي باقي (نعمتهايي كه مثل انرژي پايستگي دارند!)،و فوايدي كه از تو مفارقت(جدايي) نتواند كرد، التماس كن.

***

معبود خويش را بشناس و حقِ او را نگه دار

***

هميشه با آموزش دادن و آموزش گرفتن باش، و توجه بر طلب علم را مقدم دار.

***

اهلِ علم را به كثرت علم امتحان مكن،بلكه اعتبار حال ايشان به دوري از شر و فساد كن.

***

هميشه بيدار باش كه شرور را اسباب بسيار است،

***

بر آسايش و خواب اقدام مكن،مگر بعد از آنكه محاسبه ي نفس در سه چيز را به تقديم رسانيده باشي:
اول آنكه تأمل كني تا در آن روز هيچ خطا از تو واقع شده است يا نه
دوم آنكه تأمل كني تا هيچ خير اكتساب كرده اي يا نه
سوم آنكه كوتاهي كرده اي در عمل به نداي درونت يا نه.

***

ياد كن كه چه بوده اي در اصل،و چه خواهي شد بعد از مرگ،و هيچكس را ايذا رنجور مكن،كه كارهاي عالم در معرضِ تغير و زوال است.

***

بدبخت آن كس بُوَد كه از تذكر ِ عاقبت غافل بُود و از لغزش باز نايستد.

***

سرمايه ي خود را از چيزهايي كه از ذات تو خارج بُود مساز.

***

در فعل خير با مستحقان، انتظار ِ سؤال مدار ، بلكه پيش از التماس افتتاح مكن (منتظر نه ايست تا رنجوري از تو گدايي كند تا بعدش تو به او كمك كني ،قبل از اينكه التماس كند، شروع به كمك كن)

***

روزگاری ، شأن و مقام تو پایین آمد ، ناامید مشو . آفتاب هر روز هنگام غروب پایین می رود تا بامداد روز دیگر بالا بیاید .

***

در جهان یگانه مایه نیکبختی انسان محبت است .

***

زینت انسان سه چیز است : علم – محبت – آزادی

***

عوام ثروتمند را محترم می دارند و خواص دانشمندان را .

***

به دنیا نیامدن بهتر از تعلیم نیافتن و نادان ماندن است زیرا جهالت ریشه همه بدبختی ها است .

***

جان را فدای یاران موافق کنید .

***

از نزدیکی به کسی که قادر به حفظ اسرار و رموز زندگی خود نیست پرهیز نما .

***

سخن اگر از دل خارج شود به دل هم وارد می شود و اگر با نیت متکلم نباشد توقع مدار که آن تأثیر کند .

***

هر کس در طلب خیر و سعادت دیگران باشد ، بالاخره سعادت خودش را هم به دست خواهد آورد .

***

کامل ترین نوع بی عدالتی آن است که عادل به نظر برسیم در حالی که عادل نیستیم .

***

عشق تنها مرضی است که بیمار از آن لذت می برد .

***

به وسیله فضل و کرم می توان از دشمن انتقام گرفت.

***

تمام طلاهای روی زمین و زیر زمین به قدر یک فضیلت ارزش ندارند .

***

هیچ کوچک را حقیر مشمارید باشد که از شما فزونی یابد .

***

محبت را فراموش نکنید و آن را ناچیز مشمارید .

***

امتحان کن مرد را به فعل او و نه به قول او .

***

زیان رساننده تو معاشرت سه کس است : آنکه ترا به طرب بدارد – آنکه به فریب مغرورت کند – آنکه همت او کوتاه تر از همت تو باشد .

***

موسیقی تاثیر فوق العاده ای در روح انسان دارد و اگر درست به کار رود می تواند زیبایی را در رویاهای روح جایگزین کند .

***

زندگی بدون عشق محال است . برای مردم بی عشق دنیا حکم قبرستان وسیعی دارد .

***

لذتی که از علم حاصل می شود بی آلایش است .

***

فضیلت عبارت است مشابهت روح به مثال اعلی یعنی مشابهت او به خدا .

***

به دیدن کسی که با تو سر سنگین است مرو . با کسی که سخنت را تکذیب کند گفتگو مکن . برای کسی که گوش ندهد حرف نزن .

***

خردمندترین مردم قدرتمندترین است .

***

به هنگام لمس عشق، هر كسی شاعر می‌شود.

***

همین که مرد از حد خود تجاوز کند، یعنی به‌آنجا رسد که محل او نبوده، اخلاق او زشت و خشن می‌گردد.

***

هرچیز را که نگهبان بیشتر بود، استوارتر گردد مگر راز، که نگهبانان آن هرچه بیشتر باشد آشکارتر گردد.

***

نیاز حاجتمند را پیش از این‌که استمداد طلبد، شایسته است که با همت بلند خود نیازمندی او را رفع کنی.

***

نزدیک مباش به‌همنشینی مردمان شرور و بداخلاق، زیرا که طبع تو از طبیعت او شر را می‌دزدد، در حالی که تو آگاه نباشی.

***

نادانی هرکس به‌دو چیز دانسته می‌شود: اول، به‌چیزی که از او نپرسیده‌اند خبر گوید. دوم، سخن‌راندن بیش از ضرورت.

***

لذتی که از علم حاصل می‌شود، لذتی بی‌آلایش است.

***

فقط عدالت است که می‌تواند موجد خوشبختی شود.

***

علاقه‌ای در دنیا شدیدتر از عشق به وطن نیست.

***

عشق بلائی است که همه خواستارش هستند.

***

عزم به‌مصاحبت اشرار نکنید، چه همین که تو را اهانت نکنند، بر تو منت نهند.

***

سعادت جامعه به‌مراتب مهم تر از سعادت فرد می‌باشد.

***

سزاور است مرد عاقل هنگام تناول غذای لذیذ، یادآورد تلخی دارو را و شکم‌بارگی نکند.

***

سزاوار است حاکم را بر وفق و مدارا حد بر مجرم براند و خشونت نکند چه اگر کسی مجرم نبود، حاکم بر مسند نمی‌نشست.

***

سرعت و تندی کار را مجوی، بلکه خوبی و برگزیدگی آن را سعی کن زیرا که مردم از تو نپرسند در چه مدت کار را انجام دادی بلکه خوبی و بی نقصی آن را می‌جویند.

***

زمان ناخوشی را به حساب عمر مشمرید.

***

دنیا را آتش انگار، چنان که برای معاش به کمی آتش کفایت توان کرد، شما نیز با مقداری از نعمت دنیا اکتفا کنید.

***

دشمنان من سه قسمند: گروهی قویتر، جماعتی هم‌وزن و دسته‌ای ضعیف‌تر. طرف شدن با گروه اول موجب نابودی است، با جماعت دوم تا جان در بدن دارم می‌جنگم اما گروه سوم را حتی با التماس رام خواهم ساخت، چون مقابله با خصم ضعیف از مقام انسان در جامعه می‌کاهد و شخص را ناچیز می‌سازد.

***

در دنیا دو نیرو هست: شمشیر و تدبیر، بیشتر اوقات شمشیر مغلوب تدبیر شده‌است.

***

در آئینه نگاه کن، اگر صورت زیبا داری کاری مناسب جمالت انجام ده و اگر قیافه‌ات نامتناسب است، زشتی کردار را به‌زشتی صورت میفزا.

***

خدا در راه فضیلت سدهایی از درد و رنج برپا کرده‌اند اما از طرف دیگر وقتی آدمی بر این مشکلات فائق آمد و از سدها گذشت، فضیلت به‌دست آمده کار آسانی به نظر می‌رسد.

***

حب مال سراسر وجود آدمیان را تسخیر می‌کند و هرگز به‌آنان مجال نمی‌دهد که حتی لحظه‌ای در باره چیزی جز اموال شخص خویش بیندیشند.

***

چون کامیابی رو کند همه خوبند و چون ناکامی سررسد همه بد.

***

تندرستی و زیبائی و نیرومندی و مال‌داری و همه چیزهای دیگری که در دست نیک‌مردان باعث و بانی خیر است، به‌همان اندازه پلید و عامل شرارت خواهد بود، اگر در دست نابکاران و اراذل قرار گیرد.

***

تمول و تقوی چون دو وزنه هستند که در کفه‌های یک ترازو قرار گرفته باشند، بالا رفتن یکی مستلزم پائین رفتن دیگری است.

***

به‌عقیده من تنها فکری که شایسته‌است مغز انسان را به خود مشغول سازد، آینده فرزندان اوست و اندیشه این موضوع که چه‌کار کند تا فرزندانش خوشبخت شوند.

***

به‌ضرورت آمدم در این جهان و به‌حیرت زیستم و به‌کراهت می‌روم.

***

افراط، عمومأ سبب پیدا شدن عکس‌العمل است و تغییری در جهت مخالف پدید می‌آورد خواه در فصول سال باشد، خواه در افراد و خواه در حکومت.

***

اشرار، کسانی را گویند که عیوب مردم را جستجو می‌کنند و به‌آن می‌چسبند و نیکویی آن‌ها را به دست فراموشی می‌سپارند؛ مانند مگسی که در جاهای کثیف می‌نشیند و از جاهای تمیز دوری می‌کند.